7 arsye për të vizituar Vaun e Dejës
Vau i Dejës ka pothuajse gjithçka, panorama qetësuese të liqenit, peizazhe idilike bukolike që të kujtojnë një kohë tjetër, kulturë magjepsëse, histori, vende kulti si dhe ushqime bashkëkohore e të shijshme.
Qyteti antik i Vaut të Dejës (dikur i quajtur Deja ose Danja) u themelua rreth shekullit të 11-të. Rrënojat e këtij rajoni dikur shumë të zhvilluar mund të mrekullohen edhe sot e kësaj dite, me mbetjet e Kalasë së Danjës të shekullit të 14-të që janë një pikë e fortë interesi. E vendosur në një shkëmb, 120 metra mbi nivelin e detit, kalaja ishte e sinkronizuar strategjikisht me fortifikimet e luginës së Shkodrës dhe Drinit. Dikur shërbente si lokacioni më i mirë i vëzhgimit nga ku mund të vëzhgohej lugina e Zadrimës, si dhe rrugët e Shkodrës dhe Lezhës.
Kalaja e Danjës, foto e Bashkisë Vau i Dejës.
Liqeni i Vaut të Dejës është vetëm një arsye tjetër për të planifikuar një pushim fundjave këtu. I formuar në vitin 1971 nga rezervuari i Drinit, liqeni shtrihet përgjatë grykave malore dhe natyrës marramendëse, duke e bërë mjedisin vërtet poetik. Liqeni krenohet me një sipërfaqe prej 24.7 km dhe një thellësi prej 52 metrash dhe përfshin edhe hidrocentralin e Vaut të Dejës. Shkoni për peshkim, dilni në një varkë ose thjesht lahuni në ujërat e liqenit. Këto janë vetëm disa nga aktivitetet freskuese dhe relaksuese që duhen shijuar në liqenin e Vaut të Dejës.
Liqeni i Vaut të Dejës, foto nga IntoAlbania.
Ushqimi dhe akomodimi këtu janë përshtatur në mënyrë harmonike me peizazhin dhe shërben si plotësues i përsosur për një vend kaq idilik. Restorantet ofrojnë kuzhinë tradicionale ose bashkëkohore si dhe shumë pjata me bazë mishi ose ushqim deti që janë gjithmonë të freskëta dhe të shijshme. Në fakt, restorantet janë një nga atraksionet më të mëdha të zonës. Akomodimi është i rastësishëm, i rehatshëm dhe shumë i përshtatshëm për mjedisin e tij të mrekullueshëm.
Kompleksi Turistik Dea, Vau i Dejës, foto nga IntoAlbania.
Bar Restaurant Perla, Vau i Dejës, foto nga IntoAlbania.
Kuzhina e rajonit ka qenë historikisht një nga gjërat më të mira të Vaut të Dejës. Menutë e stilit tradicional në shumë prej restoranteve këtu përfshijnë mëlçi viçi të pjekur, krap të freskët të pjekur në furrë dhe pulë dhe mbushje tradicionale. Ka edhe gatime lokale për t'u shijuar si tava e dheut, e cila është një lloj fërgesë e përgatitur në mënyrë autentike. Ose si thua për lakrorin, një byrekë tradicionale shqiptare me bazë filo, e mbushur me një shumëllojshmëri mishi dhe perimesh.
Mullari tek Vau i Dejës, foto nga IntoAlbania.
Përveç Kalasë së Danjës, në këtë zonë ka mjaft vende të tjera historike dhe arkeologjike që ia vlen të vizitohen. Rrënojat e Kalasë së Shurdhahut janë disa nga më mbresëlënësit, të gjetura në një ishull që u formua në liqen si rezultat i ndërtimit të digës. Aty ndodhej dikur qyteti mesjetar i Sardës dhe shërbente si pikëtakimi për kulturat e dallueshme të Malësisë (dmth Malësisë), Zadrimës dhe Mirditës. Kliko këtu për më shumë.
Rrënojat e Sardës, foto nga IntoAlbania.
Dëshironi të shihni më shumë kështjella përreth Vaut të Dejës? Mund të vizitoni edhe atë të Vigut, një nga kështjellat më të famshme ushtarake romake në Shqipëri.
Qyteti i Sapa-s u ngrit në malin St. Michael qysh 950 vjet më parë. Një qytet që përfshinte dioqezën e fortifikuar të njohur si Kalaja e Sapës. Nëse vizitoni fshatin Nënshat, që ndodhet në komunën Hajmel, do të keni mundësinë të shihni këto rrënoja. Ato dëshmojnë për historinë e gjatë të Sapës, e cila fatkeqësisht u dogj dhe u shkatërrua nga sulmi tartar i shekullit të 13-të.
Rrënojat e peshkopatës Sapas. Foto e Bashkisë Vau i Dejës.
Rrënojat e peshkopatës Sapas janë vetëm 20 minuta me makinë larg dioqezës aktuale të Sapës, e cila gjendet edhe në qytetin e Vaut të Dejës.
Ipeshkvia e Sapës ose Katedralja Nënë Tereza në Vaun e Dejës. Foto nga IntoAlbania.
Kisha e Shën Mërisë fsheh një histori shumë të trishtë. E ndërtuar në këmbët e malit të Dejës rreth vitit 1300, kjo ishte një nga kishat më të vjetra në vend. Në mënyrë tragjike, kisha u shkatërrua në vitin 1969 gjatë periudhës rreptësisht antifetare komuniste në vend. Megjithatë, rrënojat e saj ia vlen të vizitohen.
https://www.intoalbania.com/wp-content/uploads/2019/04/w.png?img_marker
Kisha e vjetër e Shën Mërisë në Vaun e Dejës, foto e Bashkisë Vau i Dejës.
Kisha e re e Shën Mërisë në Vaun e Dejës, foto nga IntoAlbania.
Vende të panumërta kulti janë të shpërndara rreth Vaut të Dejës. Një tjetër monument kulture i kategorisë së parë është Kisha e Shën Markut, e përmendur në shkrime që në vitin 1400. Legjenda thotë se është ndërtuar për të festuar fitoren e Skënderbeut ndaj venecianëve.
Ndërsa në Vaun e Dejës, mund të dëshironi të vizitoni Qëndistarin “Zyberaj”, ai ofron një përvojë unike në traditat e pasura kulturore të zonës.
Kostum tradicional tek Qëndistari “Zyberaj”, foto nga IntoAlbania.
Punime tradicionale tek Qëndistari “Zyberaj”, foto nga IntoAlbania.
Nëse dëshironi të vizitoni ishullin e Sardës, kontaktoni Sarda Tours në Facebook, ose telefononi në: 068 880 0230.